Książki mają moc. Moc rozwijania wyobraźni, poszerzania wiedzy i słownictwa, poprawy koncentracji i pamięci. Supermoc książek polega także na tym, że potrafią one wspierać, uskrzydlać, motywować do działania. Rozwijają inteligencję emocjonalną, uczą tolerancji. Budują pewność siebie, wiarę w swoje możliwości i marzenia.
Oto kilka książek-recept na akceptację siebie i rozwijanie poczucia własnej wartości, radzenie sobie z emocjami, nabywanie empatii i wrażliwości. To książki do refleksji, rozmowy z dziećmi i biblioterapii.
Zalecenie: dawkować bez ograniczeń!
Wrażliwość. Słabość czy siła?
Wszyscy reagujemy na bodźce, odczuwamy wrażenia i emocje. Co jednak, jeśli czujemy mocniej, bardziej i więcej niż inni? I czy wrażliwość to słabość czy siła?
Na polskim rynku wydawniczym w ostatnich latach pojawiło się wiele pozycji poświęconych wysokiej wrażliwości. Są to jednak publikacje adresowane do dorosłych czytelników. Tym bardziej prawdziwą „perełką” dla dzieci jest książka Moc wrażliwości Miriam Tirado.
To książka dla dziecka, które samo czuje mocniej, ale też dla dzieci, które dzięki niej zrozumieją, że ktoś inny może być bardziej wrażliwy na dźwięki i zapachy. Kogoś może razić światło. Mogą drażnić szwy w ubraniach. Ktoś może przejmować nastroje innych ludzi, głęboko odczuwać ich emocje, także te trudne, jak złość czy smutek. Z takim (nad)bagażem bodźców, wrażeń, emocji ciężko jest podróżować przed życie.
Wie to Maja, bohaterka książki Moc wrażliwości. Na szczęście z pomocą przychodzą jej przychodzą dziadek i… las. Przekonują Maję, że wrażliwość nie musi być słabością, która prowadzi do cierpienia. Ona jest wręcz siłą! Trzeba tylko swoją wrażliwość zaakceptować i nauczyć się z nią żyć, znaleźć sposoby na wyciszenie się, uspokojenie.
Ponadprzeciętna wrażliwość to prawdziwa supermoc, a być wysokowrażliwą osobą to być superbohaterem. Przecież odczuwać mocniej i więcej to żyć pełniej!
Odważ się… czuć
Do tego, by żyć pełnią życia, żyć świadomie niezbędna jest umiejętność dostrzegania, rozumienia i akceptowania wszystkich swoich emocji i uczuć.
Dzieciom bywa ciężko odnaleźć się w gąszczu uczuć. Rodzicom z kolei nie zawsze jest łatwo rozmawiać o emocjach. Tu znów pomocne są książki, które uczą zrozumienia uczuć swoich i innych ludzi. Uczą rozpoznawania, nazywania i radzenia sobie z emocjami. Uczą jeszcze czegoś więcej. Tego, że wszystkie emocje, także te trudne są ważne i potrzebne. Przekonują, że uczuć nie można ignorować, tłumić, uciekać przed nimi.
Emocje to nie ogórki, by je kisić w słoikach!
Metafora słoików z emocjami wykorzystana została w książce Odkręćmy emocje Deborah Marcero. Bohater książki Leoś znalazł sposób na radzenie sobie z trudnymi emocjami, strachem, smutkiem czy samotnością. Wszystkie je chował do słoiczków. Tylko że kiedy już udało mu się upchnąć wszystkie niechciane emocje do słoiczków, nie czuł kompletnie niczego. Aż któregoś dnia doszło do wybuchu, słoiczki rozbiły się, a wszystkie emocje zostały uwolnione. Świat nabrał nagle kolorowych barw, a króliczek poczuł wielką ulgę.
Książka zawsze stwarza przestrzeń do rozmowy z dziećmi, w tym przypadku o tym, żeby pozwolić sobie na to, by naprawdę poczuć i przeżyć wszystkie emocje oraz by je akceptować takimi jakie są. To odwaga czuć wszystko. Warto dobrze się przyjrzeć naszym emocjom, spróbować odczytać, jaki niosą komunikat, przytulić je, rozmawiać o nich i… wypuścić je na wolność. Tłumione mogą bowiem, tak jak w książce, eksplodować ze zdwojoną siłą.
O czym jest twój smutek?
Jedną z trudniejszych emocji, której nie chcemy odczuwać i od której możemy mieć pokusę, by uciec, jest smutek. A gdyby tak nie uciekać przed smutkiem, nie zagłuszać go i nie tłumić, tylko oswoić, zaopiekować się nim? Może wtedy usłyszymy, o czym chce nam powiedzieć nasz smutek?
Taki przekaz niesie książka Blue Sarah Christou, której bohaterem jest tajemniczy stworek. Towarzyszy on dziewczynce – bohaterce książki wszędzie, czai się pod łóżkiem, sprawia, że jest markotna na przyjęciu urodzinowym i placu zabaw. Ten tajemniczy stworek to oczywiście smutek. Pewnego „niebieskiego dnia” dziewczynka znajduje sposób na poradzenie sobie z nim. Tym sposobem jest rozmowa z kimś bliskim i przytulenie.
Blue to zresztą tylko jeden z kolorów pięknej tęczy naszych emocji. I tak jak na tęczy są potrzebne wszystkie kolory, tak w naszym życiu potrzebne są wszystkie emocje.
Powiedz mi, jaki jest twój ulubiony balon, a powiem ci kim jesteś
Za każdą emocją stoi jakaś potrzeba. I podobnie jak wszystkim emocjom i uczuciom należy się nasza uwaga i szacunek, tak samo jest z potrzebami.
Właśnie potrzebom, czyli temu, co nas napędza, motywuje do działania poświęcona jest książka Dlaczego? Katarzyny Samosiej. To metaforyczny picterbook, w którym do ilustracji wykorzystano ryciny pierwszych statków i wizerunki zwierząt ze średniowiecznych manuskryptów.
Przedstawione w książce balony żeglujące po niebie symbolizują ludzi, z których każdy jest inny. Każdy też ma inne potrzeby, „głody”. Ich różnorodnym potrzebom, pragnieniom, marzeniom, relacjom, emocjom towarzyszy pytanie „dlaczego?” Lektura tej książki to też okazja do zadawania własnych „dlaczego?”
Potrzeby są naszą siłą napędową do działania i drogowskazami na drodze do szczęścia. Dlatego to ważne, by nauczyć się je rozpoznawać, zatroszczyć się o nie i mówić o swoich potrzebach. To klucz do zrozumienia samego siebie i innych.
Dlaczego? to doskonały punkt wyjścia do refleksji, filozofowania, rozmowy o potrzebach, a także świetna inspiracja do przeprowadzenia warsztatów arteterapeutycznych. Dodatkowo książka została zaopatrzona w teoretyczne treści, gdzie autorka wymienia potrzeby oraz emocje, jakie nam towarzyszą, kiedy te potrzeby są zaspokojone i kiedy nie są, wskazuje na różnice między potrzebami i zachciankami, a wszystko w duchu idei komunikacji bez przemocy Marshalla Rosenberga.
Książka, która doda ci skrzydeł
W książce Kobiego Yamady Może nie ma wiele tekstu, ale jest to tekst, który mówi tak wiele. O miłości, przyjaźni, współczuciu, marzeniach i wierze w siebie.
To książka z przesłaniem, że w każdym człowieku drzemie magiczny potencjał. Książka, która zadaje ważne pytanie: po co jesteś tutaj? Dodaje skrzydeł słowami: nikogo takiego jak ty jeszcze tu nie było i nigdy potem nie będzie. Pokazuje, jak wiele masz możliwości zrobienia czegoś ważnego i wartościowego w swoim życiu (może będziesz nieść pomoc? może porwiesz tłumy?). Przypomina, że trzeba odnaleźć własną drogę. Ta droga przez życie nie zawsze będzie łatwa. Można potknąć się, upaść, ponieść porażkę – ale (uwaga!) porażki też są potrzebne, bo wstajemy po nich silniejsi i bardziej pewni siebie. Najważniejsze to jednak pozwolić w tej podróży, by prowadziło nas serce.
To książki-recepty do zrealizowania nie tylko przez dzieci. Także dorosłych czytelników skłonią do refleksji o tym, co w życiu jest ważne.
Wykaz literatury:
- Christou S. (2023), Blue. Łódź: Studio Koloru
- Marcero D. (2023), Odkręćmy emocje. Olsztyn: Levyz Books
- Samosiej K. (2024), Dlaczego? Łódź: Studio Koloru
- Tirado M. (2024), Moc wrażliwości. Kielce: Jedność
- Yamada K. (2022), Może. Olsztyn: Levyz Books
Gabriela Wiktorczyk
Bibliotekarka, starszy kustosz w Bibliotece Miejskiej w Łodzi, kierowniczka biblioteki Ferment.
Absolwentka Filologii Polskiej, specjalność Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowa na Uniwersytecie Łódzkim, Podyplomowych Studiów Menadżerskich dla Twórców, Artystów i Animatorów Kultury na Uniwersytecie Warszawskim oraz Arteterapii z elementami psychoterapii w Collegium da Vinci w Poznaniu.
Ukończyła także m.in. trzystopniowy kurs biblioterapii, kurs Liderki Kręgów Kobiet, szkolenie dla instruktorów uważności dla dzieci.
Autorka bajek zamieszczonych w antologii „Bajki dla chłopców. Przygody” (2021) oraz kilkudziesięciu scenariuszy zajęć i artykułów publikowanych m.in. w „Bibliotece Publicznej”, „Bibliotece w Szkole”, „Biblioterapeucie”, „Przeglądzie Edukacyjnym”, „Poradniku Bibliotekarza”.
Członkini Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego, przewodnicząca Koła Łódzkiego PTB.
Wyróżniona w konkursie Łódzki Bibliotekarz Roku 2019, otrzymała odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
